Η ιστορία της Σαρακοστής, τι να προσέξεις κατά τη διάρκεια της νηστείας και πώς να κάνεις την καθημερινότητά σου πιο εύκολη.
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή αλλιώς Σαρακοστή σημαίνει «Μεγάλες 40 ημέρες» και είναι η πιο σημαντική περίοδος στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθόδοξων Χριστιανών. Καθόλου τυχαία, καθώς είναι η παλαιότερη από τις μεγάλες νηστείες και καθιερώθηκε κατά τον 4ο αιώνα. Αυτά λογικά τα ξέρεις. Αυτό που ενδεχομένως δεν γνωρίζεις είναι πως αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες και αργότερα προστέθηκε η έβδομη. Έτσι, παρόλο που μιλάμε για Σαρακοστή, ουσιαστικά μετράμε 48 μέρες νηστείες, τις οποίες ούτε που θα καταλάβεις εάν ακολουθήσεις τις πιο κάτω «συμβουλές».
Γιατί να νηστέψεις
Πέρα από το θρησκευτικό υπόβαθρο, υπάρχουν ένα σωρό λόγοι γιατί είναι καλό να μπεις σε αυτή τη διαδικασία, παρά το ότι η ίδια η λέξη ξεκινά με αρνητικό μόριο. Νήστις σημαίνει αυτός που δεν εσθίει, δηλαδή αυτός που δεν τρώει. Ευτυχώς στις μέρες μας η λέξη δεν έχει καμία σχέση με την αρχική της σημασία, που ήταν η πλήρης αποχή από τροφές και ποτά. Σήμερα, μπορείς να υποβάλλεις τον εαυτό σου νηστεία, χωρίς κατά ανάγκη να στερηθείς πράγματα. Ωστόσο, είναι μια καλή ευκαιρία να χάσεις κιλά, καθώς ο αποκλεισμός ζωικών τροφίμων συνεπάγεται τη μειωμένη πρόσληψη λιπαρών και θερμίδων. Η άφθονη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών δημιουργεί στον ανθρώπινο οργανισμό το αίσθημα κορεσμού, ενώ παρέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες. Χρειάζεται όμως προσοχή στην ποιότητα και την ποσότητα των νηστίσιμων τροφών, αποφεύγοντας την υπερκατανάλωση άμυλου, ζυμαρικών και ψωμιών. Χρειάζεται μέτρο σε όλα! Παράλληλα, αυτή την περίοδο θα δεις την κοιλιά σου να είναι πιο επίπεδη, μιας και τα τρόφιμα ολικής αλέσεως δεν προκαλούν απότομες αλλαγές στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, ενώ μειώνουν το ρυθμό της λιπογένεσης. Η αύξηση στην κατανάλωση ελιών και ανάλατων ξηρών καρπών, βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, η οποία βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών και τη μείωση του λίπους της κοιλιάς. Γενικότερα μειώνεται το συνολικό λίπος στο σώμα και αποτοξινώνεται ο οργανισμός. Το σημαντικότερο είναι ότι λόγω της αυξημένης πρόσληψης αντιοξειδωτικών από τη μεγάλη ποικιλία φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, δημητριακών, ζυμαρικών και ξηρών καρπών, ενισχύεται το ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμη μια ευεργετική δράση στον οργανισμό είναι ότι βελτιώνεται η λειτουργία του εντέρου, ενώ έχει παρατηρηθεί πως βελτιώνεται ακόμη και η διάθεση όσων νηστεύουν. Όχι μόνο αυτά, αλλά αυξάνονται και οι αντιγηραντικές ιδιότητες, καθώς οι ξηροί καρποί, τα θαλασσινά και το ταχίνι είναι πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία συμβάλλουν στην πρόληψη του οξειδωτικού στρες και δρουν ενάντια στη φθορά των κυττάρων. Επιπρόσθετα, μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών, καθώς ένεκα της αποχής από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, μειώνεται και η πρόσληψη κορεσμένου λίπους. Η διατροφή που ακολουθείται κατά τη νηστεία είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, που προστατεύουν την καρδιά και τα αγγεία από τις καταστροφικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου. Στα θετικά, σημείωσε ότι η αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών, οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη καλίου, στοιχείο που βοηθάει ιδιαίτερα στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Τι χρειάζεται να προσέξεις
Ως γνωστόν, η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται. Μην παραλείψεις ποτέ το πρωινό. Φρόντισε να απολαμβάνεις μικρά και συχνά γεύματα, ώστε να μην καταφεύγεις στο καταστροφικό «τσιμπολόγημα». Προτίμησε να ξεκινάς το γεύμα σου με σαλάτα, καθώς οι φυτικές ίνες των λαχανικών θα σε κάνουν να χορτάσεις πιο γρήγορα, με αποτέλεσμα να μην καταναλώσεις μεγάλη ποσότητα φαγητού. Ενίσχυσε συνάμα το καθημερινό σου διαιτολόγιο με πρωτεΐνες, που περιορίζουν τις απότομες αυξομειώσεις του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα. Για σνακ μπορείς να προτιμήσεις μια χούφτα ανάλατους ωμούς ξηρούς καρπούς, σε συνδυασμό με αποξηραμένα φρούτα. Να επιλέξεις καλύτερα ολικής αλέσεως προϊόντα (δημητριακά, ζυμαρικά, καστανό ρύζι) που περιέχουν τριπλάσια ποσότητα φυτικών ινών και σιδήρου. Δώσε προσοχή στην ποσότητα του ελαιολάδου και δώσε επιπρόσθετη νοστιμιά στις σαλάτες σου με λεμόνι και βαλσάμικο ξίδι. Συνάμα φρόντισε να καταναλώνεις 2-3 φορές την εβδομάδα όσπρια. Αποτελούν το «κρέας» της νηστείας, καθώς είναι πλούσια σε πρωτεΐνες.
Νηστεία του Πάσχα – Τι τρώμε;
Επειδή δε θα καταναλώνεις γαλακτομικά προϊόντα αυτή την περίοδο, για να μην στερήσεις από τον οργανισμό σου το απαραίτητο ασβέστιο, να καταναλώνεις αρκετά λάχανο, μπρόκολο, σπανάκι, αμύγδαλα, ταχίνι και σουσάμι. Από τη στιγμή που δε τρως κρέας αυτό το διάστημα, μειώνοντας αυτομάτως τις πρωτεΐνες, είναι καλό να εντάξεις στη διατροφή σου τα όσπρια, τα θαλασσινά, το ρύζι, τα ζυμαρικά και το ψωμί, που είναι ταυτόχρονα πηγές υδατανθράκων και παρέχουν ενέργεια. Ωστόσο, χρειάζεται να καταναλώνονται με προσοχή. Προσπάθησε να έχεις τουλάχιστον μια πηγή πρωτεΐνης σε κάθε κύριο γεύμα (μεσημεριανό και δείπνο) ή τουλάχιστον σε ένα κύριο γεύμα κάθε ημέρα. Επίσης το καλαμπόκι, οι πατάτες και φυσικά για όσους τα προτιμούν, τα μανιτάρια, είναι καλές πηγές. Μην παραλείψεις να πίνεις αρκετό νερό , ενώ σε περίπτωση που αντιμετωπίζεις προβλήματα αναιμίας και έλλειψης σιδήρου, φρόντισε να είσαι σε συνεννόηση με τον προσωπικό σου γιατρό. Να έχεις υπόψη ότι πλούσιες πηγές φυτικού σιδήρου περιλαμβάνουν τα όσπρια, το σπανάκι και ορισμένοι ξηροί καρποί. Μην πέσεις στην παγίδα να αντικαθιστάς τα κύρια σου γεύματα με αρτοπαρασκευάσματα ή γλυκίσματα. Αν θες να απολαμβάνεις τις νηστίσιμες λιχουδιές, μπορείς να τις εντάξεις με μικρότερη ποσότητα ως σνακ και όχι ως βασικό γεύμα. Το σημαντικότερο από όλα είναι να δημιουργήσεις ένα πρόγραμμα. Το ότι νηστεύεις, δε σημαίνει ότι κάνεις ένα παρατεταμένο «διάλειμμα». Αντί να χρησιμοποιείς τη νηστεία ως δικαιολογία για να βγεις από τη ρουτίνα σου, χρειάζεται να διατηρήσεις μια βασική δομή στη διατροφή σου.
Οι πολύτιμοι σου σύμμαχοι
Οι μικροσυσκευές είναι αυτές που θα κάνουν την καθημερινότητά σου πιο εύκολη και θα διασφαλίσουν την επιτυχία σου στην κουζίνα. Μια ηλεκτρική χύτρα ταχύτητας θα μειώσει τον χρόνο μαγειρέματος περισσότερο από το μισό, ενώ είναι ιδανική στο να ετοιμάσεις όσπρια, χωρίς να χρειαστούν μούλιασμα. Ένα μπλέντερ πάντα χρειάζεται για να ετοιμάσεις μια σειρά από συνταγές, μεταξύ αυτών νηστίσιμες σάλτσες και φρέσκους χυμούς. Για να κάνεις ακόμη πιο νόστιμα τα ψάρια και τα λαχανικά σου, ένας ατμομάγειρας θα σου λύσει κυριολεκτικά τα χέρια. Για φρέσκο ψωμί όποια ώρα το επιθυμείς, ακριβώς όπως εσύ το θες, είναι καλό να επενδύσεις σε έναν αρτοπαρασκευαστή. Μαζί του όχι μόνο θα γίνεις εξπέρ αρτοποιός, αλλά μπορείς να φτιάξεις μέχρι και μαρμελάδες. Και επειδή αυτή την περίοδο θα καταναλώσεις αρκετό ψάρι -ελπίζουμε όχι σε σημείο που θα βγάλεις λέπια- δεν υπάρχει καλύτερη αγορά από μια ψησταριά υγραερίου. Εκεί μπορείς να ψήνεις και τα λαχανικά σου, με τις πρώτες ύλες να διατηρούν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και μέταλλα. Το καλύτερο από όλα είναι ότι δε χρειάζεται προετοιμασία, πλένεται εύκολα και μπορεί να σε συνοδεύσει παντού. Άλλωστε, το καλοκαίρι, αν το σκεφτείς, δεν αργεί και μπορεί να πάτε μαζί μέχρι και διακοπές!